Tuesday, May 24, 2022
  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact
मिलिजुली खबर
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • राजनीति
  • समाज
  • कृषि
  • विज्ञान
  • शिक्षा
  • अपराध
  • अन्तर्वार्ता
  • फिचर
  • खेलकुद
  • जीवनशैली
  • मनोरञ्जन
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • राजनीति
  • समाज
  • कृषि
  • विज्ञान
  • शिक्षा
  • अपराध
  • अन्तर्वार्ता
  • फिचर
  • खेलकुद
  • जीवनशैली
  • मनोरञ्जन
मिलिजुली खबर
No Result
View All Result
Home अन्तर्वार्ता

राजनीतिमा महिला सहभागिता बढाउन माओवादीको भूमिका सबैभन्दा महत्वपूर्ण छ

मिलिजुली खबर by मिलिजुली खबर
७ महिना अगाडि
in अन्तर्वार्ता
राजनीतिमा महिला सहभागिता बढाउन माओवादीको भूमिका सबैभन्दा महत्वपूर्ण छ
Spread the love
    

२०४२ सालमा अखिल छैठौको इकाई सदस्यबाट राजनीतिको यात्रा शुरु गर्नुभएकी काभ्रेको कात्तिकेदेउरालीमा जन्मनु भएकी रुकु चौलागाई (रचना) अहिले नेकपा माओवादी केन्द्र, काभ्रे जिल्लाको अध्यक्ष हुनुहुन्छ । २०४५ सालमा अखिल नेपाल महिला संघ काभ्रेको अध्यक्ष, २०५० सालमा नेपाल शिक्षक संघ काभ्रे जिल्ला सदस्य रहनुभएकी चौलागाई २०५२ साल माघ २७ गतेदेखि पूर्णकालिन रुपमा भूमिगत हुनुभयो । भुमिकगत कालिन अवस्थमै २०६० साल पुस १२ गते जेल पर्नु भएकी चौलागाईले २०६३ साल असार २१ गते छुट्नुभयो । शिक्षकको जागिर छोडेर भुमिगत हुनु भएकी चौलागाई युद्धकालिन अवस्थामा पनि पार्टीभित्रको थुप्रै जिम्मेवारीमा रहेर काम गर्नुभएको थियो । भुमिगतकालिन अवस्था र अहिले राजनीतिमा महिला सहभागिताका बारे मिलिजुली खबरले गरेको कुराकानी :

२०४२ सालमा विद्यार्थी संगठनबाट राजनीति सुरु गर्नुभयो । राजनीतिमा लाग्न महिलालाई त्यो बेला कत्तिको सजिलो थियो ?
मेरो ब्यक्ति कुरा गर्ने हो भने सजिलो थियो । किन भने म विद्यार्थी संगठनको सदस्य हुनुभन्दा अघि देखिनै मेरो घर परिवार राजनीतिमा सक्रिय थियो । खास गरी मेरो दाईहरुले विद्यालय शिक्षा हासिल गर्नुभएको थियो । सामाजिक असमानताको विरुद्ध आवाज उठाउने, लेख्ने, बोल्ने, संगठनमा आबद्ध भइसक्नु भएको थियो । मैले पनि पढ्न पाएँ । तर समग्र महिलाको कुरा गर्ने हो भने त्यो बेला घरबाट बाहिर निस्केर बोल्न र संगठनमा आबद्ध हुन निकै कठिन थियो । कयौँ छोरीहरु घरबाट विद्यालयसम्म पनि पुग्न पाउदैँन थिए । राजनीति दलमा बस्ने । आफ्नो कुरा राख्ने । विभेद, अन्याय, अत्याचारका विरुद्ध बोल्ने भन्ने त निकै परको कुरा थियो । कयौँ ठाउँमा त्यो अहिले पनि अहिले पनि छैन् ।

दाईहरु पनि राजनीतिमा लागेको भन्नुभयो । अहिले चाँहि दाईहरुको राजनीतिक जिम्मेवारी के छ ?
मेरो राजनीतिक गुरु दाईहरु हो । कम्युनिष्ट विचार दाईहरुले सिकाउनुभयो । त्यो बेला पनि हाम्रो घरमा छोरा र छोरी बीच विभेद थिएन् । दाईहरु सरहनै पढ्न पाइन्थ्यो । राजनीतिमा त दाईहरु अहिले पनि सहभागि नै हुनुहुन्छ । तर अहिले दाईहरु राजनीतिक रुपमा नेतृत्व गर्ने तहमा हुनुहुन्न । मेरो परिवारबाट राजनीतिकको हिसाबले मै हुँ नेतृत्व पाएको ।

पार्टीले भुमिगत हुनु पर्यौ भन्यो । परिवारले छोरी मान्छे भुमिगत हुनुहुदैँन भने न । परिवारले साथ दियो । २०५० साल माघ २७ गतेबाट पूर्णकालिन भुमिगत भएँ । भुमिगत भएर हिडेरपछि आफन्त र साथी भाईहरु निकै अचम्ममा पर्नुभयो । धेरैले सोचेकै थिएनन् होला, महिला मान्छे । घर परिवार छोडेर । भुमिगत बसेर । राजनीतिमा होमिन्छ भन्ने । अहिले पनि त्यो बेलाका साथीभाई भेट्दा त्यसै भन्नुहुन्छ । अहिले पनि घर परिवार र दाईहरुको साथ सहयोग र समर्थन उत्तिकै छ । यी कुराले त्यो बेला राजनीतिमा लागेर ठिकै गरिएछ भन्ने लाग्छ ।

भुमिगतकालमा महिलालाई संगठित गर्न सजिलो थियो की पुरुषलाई ?
महिलालाई संगठीत गर्न पटक्कै सजिलो थिएन । किन भने अहिले त कयौँ ठाउँमा महिलालाई सहज रुपमा घर बाहिर गएर काम गर्ने अवस्था छैन भने आज भन्दा २५ देखि ३० अघि त अवस्था निकै कहाली लाग्दो थियो । पुरुषको तुलनामा महिला कम पढिलेखिको हुनुहुन्थ्यो । अझ ग्रामीण भेगमा त महिला दिदी बहिनीहरुको अवस्था ज्यादै कष्टकर थियो । त्यसबाट मुक्ति दिलाउनै पर्छ भनेर हिडियो । हरेश खाने कुरा त भएन् । धेरै मेहेनत गरेँ । महिला दिदी बहिनीसँगै घाँस काट्दै, लुगा धुदैँ, मेलापात गर्दै, घर लिपपोत गर्दै राजनीति र आन्दोलनका कुरा सिकायौँ । सम्झायौ । भुमिगत भएको केहि वर्षपछि माओवादी आन्दोलनमा महिलाहरुको ठूलो शक्ति स्थापित भयो ।

भुमिगतकालिन अवस्थामा पार्टीभित्र अवसर दिने मामिलामा महिला र पुरुषबिच भिन्नता कत्तिको थियो ?
माओवादी पार्टीभित्र महिला र पुरुष बीच विभेद थिएन् । त्याग गर्ने हरेक महिलाले पुरुष सरहनै अवसर पाउथेँ । संगठन निर्माणमा होस् या जनमुक्ति सेनामै पनि । महिला भएकै कारण अवसरबाट बञ्चित भएको गुनासो सुनिदैन् थियो । म आफैलाई पनि महिला भएकै कारण अवसरबाट पार्टीले बञ्चित गरायो भन्ने लाग्दैन । तर भुमिगतकालिन समयमा पार्टी संगठन निर्माणका क्रममा पुरुषसँग हिड्दा नराम्रो दृष्टिकोणले भने पक्कै पनि गाउँ समाजले हेथ्र्यो । कयौँ हाम्रा सांस्कृतिक मुल्य मान्यताका कारण पनि यस्तो दृष्टिकोणहरुले प्रशय पाइरहे । तर अहिले केहि कमी भएको छ ।

अहिले माओवादी केन्द्रले गरेको निर्णयले चाँहि महिलालाई कत्तिको प्राथमिकता दिएको छ भन्ने लाग्छ ?
१० बर्षे जनयुद्धमा पनि ४० प्रतिशत महिला त जनमुक्ति सेनामै भर्ती हुनुभएको थियो । अहिले संविधानमै उल्लेख गरेर राज्यका हरेक तहमा कम्तिमा ३३ प्रतिशत महिला सहभागिता हुनुपर्छ भनिएको छ । यो गराउन पनि माओवादी आन्दोलनको ठूलो भुमिका छ । राजनीतिमा महिलालाई सहभागिता गराउने मामिलामा पार्टी चुक्यो भन्ने लाग्दैन । अहिले पार्टीले निर्णय नै गरेर पार्टी र जनवर्गाीय संगठनको तल्लो कमिटीको पदाधिकारीमा कत्तिमा १ जना महिला अनिवार्य सहभागी गराउनै पर्छ । सिँगो कमिटीमा ३५ प्रतिशत महिला सहभागिता भनिएको छ । यदि ३५ प्रतिशत महिला सहभागिता पुगेन भने त्यत्ति संख्या खाली हुन्छ र कमिटीले पुर्णाता पाएको ठहरिदैँन । त्यहाँ दलित महिला, जनजाति महिलाको सहभागितलाई पनि सुनिश्चित गरिएको छ । त्यसलाई हामीले कार्यन्वयन गरिरहेका छाँै ।

महिलाको कुरा गरिरहँदा जनजाति, दलित र अपाङ्गता भएका महिलाको राजनीतिक सहभागिता चाँहि चित्तबुदो छ ?
हो । हामीले महिलाको मात्रै कुरा गरेर हुदँैन । त्यसभित्र पनि जनजाति, दलित र अपाङ्गता भएका महिलाको विषयलाई पनि छुटायौँ भने अपुरो हुन्छ । संविधानले पनि अहिले स्थानीय तहको वडा सदस्यमा महिला र दलित महिला सदस्य अनिवार्य गरेको छ । अहिले धेरै महिला र दलित महिला चुनिएर आउनुभएको छ । नेतृत्व विकास भएको छ । यो मात्रै पर्याप्त होइन् ।

माओवादी पार्टीको कुरा गर्ने हो भने जनजाति महिला र दलित महिलालाई अलग गरेर अघि बढ्नै सक्दैन् । उहाँहरुको भूमिकालाई पार्टीले कहिले पनि अवमुल्यन गरेको छैन् । सबै कमिटीमा जनजाति, दलित र सम्भव भएसम्म अपाङगता भएका महिलालाई संगठीत गरेका छौँ। नेतृत्वमा ल्याएका छौँ । तर राजनीतिमा लाग्ने इच्छा शक्ति महिलामा हुनु पर्छ । राज्यले नै राजनीतिमा जनजाति र दलित महिलाको सहभागिता सुनिश्चित गर्न राजनीतिक दललाई कानुनी रुपमै बाध्न आवश्कय छ । नत्र समानुपातिक प्रणाली भन्ने अनि पछिपारिएको बर्ग, समुदायले अवसर नै नपाउने जुन अहिले भैरहेको छ त्यस्तै हुन्छ । कानुनमै प्रष्ट नलेख्ने हो भने बहुमतमाथि अल्पमतको शासन भै रहन्छ । महिलाको बहुमत छ तर शासन अल्पमतमा रहेका पुरुषको चल्छ ।

काभ्रे जिल्लामा चाँहि राजनीतिक पार्टीमा महिला सहभागिता कस्ता देख्नु हुन्छ ?
काभ्रेमा केहि समय अघि काँग्रेसको वडा र पालिका अधिवेशन सकियो । एमालेको पनि अहिले वडा र पालिका अधिवेशन सकियो । काँग्रेस र एमालेको अधिवेशन हेर्दा नेतृत्वमा महिलाहरु निकै कम आउनुभएको छ । यसबाट पनि पाठ सिक्दै माओवादी केन्द्रले नेतृत्वमा महिला, जनजाति महिला र दलित महिलालाई ल्याउँछ । म पार्टी अध्यक्षको तर्फबाट त्यो पहल गर्छु । निर्वाचनकै कुरा गर्ने हो भने हाम्रो पार्टीले काभ्रे जिल्लामा संविधानसभाको निर्वाचनमा महिला नै उम्मेवाद उठाएको थियो । स्थानीय तहको निर्वाचनमा हाम्रो पार्टीको तर्फबाट धुलिखेल नगरपालिकामा सरस्वती लामा, मण्डनदेउपुर नगरपालिकामा रिता गौतम (ढकाल) र पनौती नगरपालिकामा जमुना सापकोटाले नगरप्रमुख पदको लागि उम्मेदवारी दिनुभएको थियो । तर उहाँहरु विजयी हुनु भएन् । काभ्रे जिल्लामा महिला नै निर्वाचिन हुने गरी जाउँ भनेर सबै राजनीतिक दलहरुसँग छलफल गरेको थिएँ । अन्य दलभित्र चाँहि महिलाले पनि चाहियो भन्नु हुन्छ जस्तो लाग्दैन् ?

किन ?
जिल्लाको राजनीतिक दलभित्र मैले के देख्छु भने पुरुषले दिएमात्रै लिने । मलाई पनि चाँहिन्छ । म पनि सक्षम छु भनेर महिलाले कहिल्यै भनेको देखिदिन । यस्तो हिनताबोधले महिलालाई अघि बढ्न मुस्किल पर्छ । सहयोग सबैको चाहिन्छ । महिलाले पुरुष अथवा घर परिवारलाई सहयोग गरे जस्तै पुरुष र घर परिवारले महिलालाई पनि सहयोग गर्नुपर्छ । असक्षमताको पगारी गुथेर शोषण, दमन, पीडाबाट मुक्ति पाइदैन । भागबण्डामा कसैले दिए, लिने प्रबृत्ति छ । यसलाई सबै दलका महिलाले चिर्न आवश्क छ । नत्र भाषणमा हेपियौँ, अवसर पाइएनौँ भन्ने अनि खोज्नु पर्ने ठाउँमा, बोल्नु पर्ने बेला बोलिएन भने त्यसको खास अर्थ रहदैँन् । कयौँ ठाउँमा जर्बजस्त खोस्न पनि सक्नु पर्दछ । सहज रुपमा कमै मात्र पाइन्छ ।

अब अगामी स्थानीय तहको निर्वाचनमा चाँहि तपाईको पार्टीबाट कति महिलाले उम्मेवादवारी पाउनुहुन्छ ?
म अहिले यत्ति नै संख्या भनेर त भन्दिन । तर स्थानीय तहको नगरपालिका, पालिका र वडातहसम्म महिलाले हाम्रो पार्टीबाट नेतृत्वकै लागि उम्मेदवारी पाउनु हुनेछ । किन भने यस अघिको निर्वाचनमा पनि हामीले महिलालाई उम्मेदवारी बनाएकै हौँ । अबको निर्वाचनमा महिलालाई उम्मेदवारी नदिनु भनेको त हामी फेरी २०७४ साल, २०६४ सालको निर्वाचन भन्दा पनि पछि फर्कनु हो । निर्वाचन हो । हार, जीत हुन्छ । तर महिलाहरु अब नगरपालिका, गाउँपालिका र वडाध्यक्षको उम्मेवारमा आउँछन् । पार्टीले महिलालाई निर्वाचनमा नेतृत्व नदिने । अवसर नदिने भन्ने त मलाई लाग्दैन् । यदि नपाउने अवस्था सिर्जना गरिन थालियो भने पार्टी भित्रै शसक्त संघर्ष गर्छौ ।

अहिले निर्वाचित भएका महिला जनप्रतिनिधिले पनि विभेदमा परेको बताउने गर्नु हुन्छ । यसको अन्त्य चाँहि कसरी गर्ने ?
हो । महिला प्रति हेर्ने दृष्टिकोण नै अचम्मको छ । महिलाप्रति राजनीतिक दल र समाज नै प्रष्ट छैन् । त्यस कारण पनि राजनीतिमा लागेका महिला प्रति नराकात्मक कुरा बेला बेला आइरहन्छ । यसलाई अन्त्य गर्न महिलाले नेतृत्वमै हस्ताक्षेप गर्न आवश्यक छ । जस्तो की उपप्रमखु, उपाध्यक्ष, वडासदस्य चाँहि महिला मात्रै हुनु पर्छ भनेर कतै लेखिएको छैन् । जबसम्म महिलाहरु प्रमुख, अध्यक्ष, वडाध्यक्ष भएर स्थानीय सरकार, प्रेदश र संघ सरकारमा पुग्दैनन् । तबसम्म राजनीतिक विभेद कायम रहन्छ भन्ने मलाई लाग्छ । नेतृत्वमा महिला स्थापित भयो भने मात्रै महिला प्रति हेर्ने दृष्टिकोणमा फरक आउँछ ।

अर्को भनेको छोरीलाई पढाईबाट बञ्चित नगराउने । छोरा र छोरीबीच विभेद नगर्ने । महिलालाई पनि घरपरिवार, राजनीतिक दल, राज्यका सबै अंगहरुमा सम्मान अवसर दिने हो भने पक्कै पनि विभेदको सिकार महिला हुनु पर्दैन् । त्यसको एउटै उदाहरण म आफै पनि हो । यदि मलाई मेरो घर परिवारले दाईहरु सरहनै नपढाएको हुन्थ्यो भने अहिले राजनीतिक रुपमा यो भुमिकामा नरहन पनि सक्थे । मलाई बुबाआमाले छोरी पराइको घर जाने त होनी भनेर कहिल्यै भन्नु भएन् । बराबर अवसर दिनुभयो ।

भिडिओ कुराकानी

Post Views: 190

Spread the love
    

Facebook Comments

Next Post
काभ्रेको खानीखाेला एमाले अध्यक्षमा डम्बर तिमल्सिना

काभ्रेको खानीखाेला एमाले अध्यक्षमा डम्बर तिमल्सिना

काभ्रे काँग्रेसमा अधिवेशनको सरगर्मी, एकैदिन दर्जनबढी ठाउँमा चियापान, नेताहरुको दौडधुप

काभ्रे काँग्रेसमा अधिवेशनको सरगर्मी, एकैदिन दर्जनबढी ठाउँमा चियापान, नेताहरुको दौडधुप

ADVERTISEMENT
Plugin Install : Widget Tab Post needs JNews - View Counter to be installed
  • Trending
  • Comments
  • Latest
बनेपा-६ का वडाध्यक्ष केसीले सेवा सुविधा नलिने स्वास्थ्य र शिक्षामा खर्च गर्ने

बनेपा-६ का वडाध्यक्ष केसीले सेवा सुविधा नलिने, स्वास्थ्य र शिक्षामा खर्च गर्ने

९ जेष्ठ २०७९, सोमबार
एमालेले बनेपा र पनौतीको शपथ बहिष्कार गरेर दिन खोजेको सन्देश के हो ?

एमालेले बनेपा र पनौतीको शपथ बहिष्कार गरेर दिन खोजेको सन्देश के हो ?

९ जेष्ठ २०७९, सोमबार
एमाले काभ्रेमा महाधिवेशन प्रतिनिधि छनौटमा एकलौटी, माओवादी पक्ष निकै कमजोर

एमालेले पनौतीमा पनि देखायो बहुमतको दम्भ, शपथ ग्रहण कार्यक्रम बहिष्कार

९ जेष्ठ २०७९, सोमबार
पाँचखाल नगरपालिकाको मेयरमा कांग्रेसका खरेल र उपमेयरमा एमालेकी दनुवार निर्वाचित

पाँचखाल नगरपालिकाको मेयरमा कांग्रेसका खरेल र उपमेयरमा एमालेकी दनुवार निर्वाचित

९ जेष्ठ २०७९, सोमबार

Popular Stories

Plugin Install : Popular Post Widget need JNews - View Counter to be installed

कार्यालयः धुलिखेल, काभ्रे
सुचना विभाग दर्ता नं. २७५६/२०७८–७९
Email: milijulikhabar.com

© 2020 your website प्रकाशित/सर्वाधिकार सुरक्षित

Post Views: 0
No Result
View All Result
  • गृहपृष्ठ
  • समाचार
  • राजनीति
  • समाज
  • कृषि
  • विज्ञान
  • शिक्षा
  • अपराध
  • अन्तर्वार्ता
  • फिचर
  • खेलकुद
  • जीवनशैली
  • मनोरञ्जन
error: Content is protected !!