काभ्रेको पाँचखाल नगरपालिकमा विश्वकै हानिकार मिचाहा प्रजाति ‘सिंगापुर डेजी’ झार देखा परेको छ ।
त्रिभुवन विश्वविद्यालयको वनस्पतीशास्त्र केन्द्रीय विभागले गरेको अध्ययनबाट पाँचखालमा ‘सिंगापुर डेजी’ झार पत्ता लागेको हो । वनस्पतीशास्त्रका सहप्राध्यापक भरत बाबु श्रेष्ठका अनुसार यो झार विश्वको एक सय हानिकार मिचाहा प्रजाति मध्येको एक हो ।
‘सिंगापुर डेजी’ झारको नेपाली नाम भने अहिलेसम्म जुरेको छैन् । पाँचखालका स्थानीयहरुले यसलाई ‘पहेले’ झार भनेर चिन्ने गरेको सहप्राध्यापक श्रेष्ठले मिलिजुली खबरलाई बताउनुभयो ।
यो झार हाल झिगु खोलाको किनार दायाँबायाँ करीब १५ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रमा फैलिसकेको छ । ‘सिंगापुर डेजी’ झारले अन्य रैथाने प्रजातीलाई पूर्ण विस्थापन गर्दै लागेको छ । यो झारको पहिचान सन् २०२० मा पाँचखालमा भएको हो ।
पाँचखालबाट अन्य ठाउँमा भने फैलिनसकेको सहप्राध्यापक श्रेष्ठले बताउनुभयो । ‘हामीले खोज अध्ययन गर्दै जाने क्रममा पाँचखालमा यो झार फेला परेको हो । यसको बारेमा विस्तृत पत्ता लगाउन हामीलाई एक वर्ष लाग्यो । यो अहिले पाँखालको झिगुखोला आसपासमा मात्रै सीमित छ । यसको तत्काल रोकथाम नगर्ने हो भने अमेरिकन फैजी किराको जस्तै रुप लिन सक्छ । श्रेष्ठले भन्नुभयो ।’
पाँचखालमा कसरी पुग्यो हानिकार ‘सिंगापुर डेजी’ झार
पश्चिमी गोलार्धको उष्ण तथा समशितोष्ण क्षेत्रमा विशेष गरी अमेरीकी महादेको रैथाने प्रजाती सिंगापुर डेजी÷लहरे गोरु आँखे÷लहरे विडेलिया एशिया, अफ्रिका तथा अष्ट्रेलिया लगायतका क्षेत्रहरुको उष्ण तथा समशितोष्ण क्षेत्रहरुमा मिचाहा प्रजातीको रुपमा फैलिसकेको छ ।
पाँचखालमा आलंकारिक विरुवाको रुपमा यो प्रजाती विकास साझेदारहरु मार्फत भू–क्षय रोकथामको प्रयोजनको लागि भित्र्याइएको अनुमान अध्ययनमा संलग्न टोलीले गरेको छ ।
रोकथामका उपाय
‘सिंगापुर डेजी’ झार पाँचखालबाट अन्य ठाउँमा सर्न नदिन अध्ययनमा संलग्न टोलीले तीन वटा ब्यवस्थापनको उपाय दिएको छ ।
१.तत्काल एकीकृत र समन्वयात्मक पहलकदमी मार्फत यो झारलाई पाँचखाल क्षेत्रबाटै निर्मुल गर्न ।
२.यसलाई जोतेर वा काटेर छाड्दा झन् फैलिन सक्ने भएकाले उखेलेर सावधानी िपूर्वक ब्यवस्थापन गर्न ।
३.आन्तरिक क्वारेन्टाइनको माध्यमबाट यस प्रजातिलाई अन्य स्थानमा विस्तार हुन नदिने ।
Facebook Comments